jeolojik zamanlar ne demek?
Jeolojik Zamanlar
Jeolojik zamanlar, Dünya'nın tarihini büyük zaman dilimlerine ayıran bir sistemdir. Bu zaman dilimleri, fosil kayıtları, kayaç katmanları ve radyoaktif tarihlendirme gibi yöntemlerle belirlenir. Jeolojik zaman cetveli, Eon, Era, Dönem ve Çağ olmak üzere hiyerarşik bir yapıya sahiptir.
En Büyük Zaman Dilimi: Eon
- Fanerozoik Eon: "Görünür yaşam" anlamına gelir. Günümüzden yaklaşık 541 milyon yıl öncesinden başlar ve günümüze kadar devam eder. Karmaşık yaşam formlarının belirginleştiği eondur.
- Proterozoik Eon: "Önceki yaşam" anlamına gelir. Yaklaşık 2.5 milyar yıl öncesinden 541 milyon yıl öncesine kadar uzanır. Basit organizmaların (bakteriler, algler) evrimi gerçekleşti.
- Arkeen Eon: Yaklaşık 4 milyar yıl öncesinden 2.5 milyar yıl öncesine kadar uzanır. Dünya'nın kabuğunun oluştuğu ve ilk yaşam formlarının ortaya çıktığı dönemdir.
- Hadeen Eon: Dünya'nın oluşumundan (yaklaşık 4.54 milyar yıl önce) Arkeen Eon'un başlangıcına kadar olan dönemi kapsar. Yoğun volkanik aktivite ve meteor bombardımanı ile karakterizedir.
Eon'lardan Sonraki Zaman Dilimi: Era
Fanerozoik Eon, üç önemli eraya ayrılır:
- Paleozoik Era: "Eski yaşam" anlamına gelir. Deniz canlılarının çeşitlendiği, karasal bitkilerin ve hayvanların evrimleştiği dönemdir.
- Mezozoik Era: "Orta yaşam" anlamına gelir. Dinozorların hüküm sürdüğü dönemdir.
- Senozoyik Era: "Yeni yaşam" anlamına gelir. Memelilerin ve kuşların çeşitlendiği ve insanların evrimleştiği dönemdir.
Era'lardan Sonraki Zaman Dilimi: Dönem
Her era, dönemlere ayrılır. Örneğin, Mezozoik Era; Trias, Jura ve Kretase dönemlerine ayrılır.
Dönem'lerden Sonraki Zaman Dilimi: Çağ
Dönemler de çağlara ayrılır. Çağlar, jeolojik ve biyolojik olaylara göre daha detaylı alt bölümlere ayrılmıştır.
Önemli Jeolojik Olaylar ve Dönemler:
- Kitlesel Yok Oluşlar: Dünya tarihinde büyük kitlesel%20yok%20oluşlar yaşanmıştır. Bu olaylar, canlı türlerinin büyük bir bölümünün kısa sürede yok olmasına neden olmuştur.
- Tektonik Hareketler: Kıta%20kayması ve levha%20tektoniği, Dünya'nın yüzeyini şekillendiren önemli jeolojik süreçlerdir.
- İklim Değişiklikleri: Jeolojik zamanlar boyunca iklim%20değişiklikleri, yaşamın evrimi üzerinde önemli bir etkiye sahip olmuştur.
- Orojenez (Dağ Oluşumu): Dağ sıralarının oluşumu, jeolojik zamanlarda gerçekleşen önemli olaylardandır. Örneğin, Alp%20orojenezi.